The Polish Society of Tribology
Bulletin of the Polish Society of TribologyISSN 1732-422X 

Biuletyn
Polskiego Towarzystwa Tribologicznego

 Członek założyciel ITC 
VOLUME 11 | NUMBER 5 | 2012 |
O nas
Statut
Regulaminy

PTT, Zarząd
Deklaracja
Składki

Zjazd 2010 PDF 43696B WhoIsWho
Konferencje
Tribologia

Scientific Problems of Machines Operation and Maintenance

Biuletyn
Linki
Mail
Baza
Instytuty
AM-Gdynia
ATR-Bydgosz
ITeE-PIB
K.Kons. i Eks.M. Pol. Gdańskiej
Instytut Lotnictwa

Constant

Stała

Szanowni Koledzy

Każda Organizacja w tym i PTT, aby mogła funkcjonować musi mieć zebrane składki od swoich członków. W naszej działalności zaniedbujemy trochę ten problem i z tego tytułu mamy na końcu roku trudności w wypłaceniu niektórych należności.
Zwracam się zatem do Koleżanek i Kolegów i wpłacanie na nasze konto:
Nr 50 1240 5703 1111 0000 4906 2539
BANK PEKAO S.A. Oddział w Radomiu ul. Tadeusza Kościuszki 2
składek za ten rok i lata poprzednie (jeżeli składki nie były zapłacone).
Składka roczna wynosi 30 zł;
Druk przekazu pocztowego 328 659 B.
Nasz adres:
Polskie Towarzystwo Tribologiczne (PTT)
ul. Jagiellońska 55, 03-301 Warszawa prof. Stanisław Pytko: honorowy Prezes PTT
Stanisław PYTKO
Honorowy Prezes PTT

Latest Issue | Back Issues | Site Overview | Editorial Staff | PTT contacts | PTT login

 „XXXII Środowiskowe Seminarium Tribologów" 13 11 2012r 


Member of the
International Tribology Council

 Nagrody PTT 2011; szczegóły 

Publikacja dofinansowana przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Nagrody, wyróżnienia i rekomendacje PTT 2012

1. Nagrodę PTT za najlepszą monografię roku 2011 otrzymał:
dr hab. Witold Piekoszewski
pt.: „Wpływ Powłok na Zmęczenie Stalowych Węzłów Tarcia”
STRESZCZENIE
Celem przedstawionych w monografii prac było zbadanie i opisanie mechanizmów zmęczenia powierzchniowego wysokoobciążonych smarowanych części maszyn z naniesionymi powłokami PVD. Wyniki badań tribologicznych analizowano w oparciu o kompleksową ocenę powłok obejmujących wyznaczenie: średniego składu chemicznego, rozkładu pierwiastkowego w przekroju powłoki, morfologii powierzchni, nanotwardości, modułu Younga i adhezji. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że cienkie, twarde powłoki PVD, nanoszone na wysokoobciążone stalowe elementy węzłów tarcia, znacząco, i w zróżnicowany sposób, wpływają na ich powierzchniową trwałość zmęczeniową. Badania te pozwoliły na jakościowy opis procesu destrukcji powierzchniowej pokrytych nimi stalowych elementów. Wykazano, że nie powinno się rozważać (w przeciwieństwie do podejścia prezentowanego powszechnie w publikowanych na ten temat prac) problemu trwałości zmęczeniowej takich elementów w odniesieniu do samej powłoki, lecz do trwałości zmęczeniowej stali, warunkowanej istnieniem powłoki. Zbadano i opisano wpływ jaki na powierzchniową destrukcję zmęczeniową mają rodzaj materiału i grubość powłoki, właściwości mechaniczne powłoki i podłoża, a także rodzaj środków smarowych. Wykazano również, że w przypadku pittingu pozytywny efekt można uzyskać tylko poprzez odpowiednią kombinację tych parametrów. Udowodniono, że możliwe jest ustalenie takiej kombinacji (np. w przypadku powłoki WC/C), by trwałość powierzchniowa stalowych węzłów tarcia, nawet przy zastosowaniu ekologicznych olejów roślinnych, była wyższa niż trwałość węzłów z elementami bez powłoki, smarowanymi klasycznymi olejami mineralnymi z pakietem (toksycznych na ogół) dodatków smarnościowych.
Głównym naukowym efektem przedstawionych badań jest ujawnienie i opisanie, na gruncie kompleksowych badań tribologicznych i materiałowych, problemów limitujących wykorzystanie powłok PVD do zwiększenia trwałości stalowych systemów tribologicznych, których elementy narażone są na powierzchniową destrukcję zmęczeniową. Zidentyfikowanie relacji pomiędzy parametrami materiałowymi oraz obciążeniem węzłów tarcia z wykorzystaniem opracowanej we własnym zakresie, unikatowej metodologii badań pozwoliło na jednoznaczne rozstrzygnięcie występujących w literaturze przedmiotu sprzeczności dotyczących wpływu pokrycia elementów trących powłokami o grubości mieszczącej się w polu tolerancji wymiarowej na powierzchniową trwałość zmęczeniową. Zapełnia to lukę w dotychczasowym stanie wiedzy i stanowi naukową podstawę rozwoju i aplikacji powłok PVD do wysokoobciążonych, smarowanych węzłów tarcia w aspekcie zwiększenia ich trwałości (odporności na zacieranie i pitting), a także wyeliminowania dotychczas powszechnie stosowanych, nieekologicznych środków smarowych.
Istotnym osiągnięciem poznawczym jest też opracowane i zweryfikowane w ramach opisanej pracy efektywne instrumentarium badawcze, umożliwiające tani, szybki test o bardzo wysokiej powtarzalności wyników, mogące stanowić bazę eksperymentalną do prac rozwojowych przy opracowywaniu nowych powłok. Jest też ono przydatne dla przemysłowych rozstrzygnięć technologicznych przy realizacji prac związanych z doborem powłok i środków smarowych. Szczególnym walorem tego instrumentarium jest możliwość łatwego rozpowszechnienia dzięki temu, że bazuje na standardowym urządzeniu, powszechnie stosowanym w skali międzynarodowej.
Efektem praktycznym zaprezentowanych w monografii wyników badań i analiz jest wykazanie możliwości zlikwidowania kluczowej bariery aplikacji w budowie maszyn wysokoobciążonych stalowych węzłów tarcia pokrytych powłokami przecizużyciowymi PVD, pozwalającej na zwiększenie odporności na zacieranie przy niepogarszaniu, a nawet zwiększeniu odporności na pitting w stosunku do elementów stalowych bez powłok. Ważnym efektem praktycznym jest też wykazanie, że nanoszenie powłok PVD na elementy takich systemów tribologicznych pozwala wyeliminować klasyczne, nieekologiczne na ogół, środki smarowe.
The influence of coatings on the surface fatigue of lubricated steel friction joints
The influence of coatings on the surface fatigue of lubricated steel friction joints
SUMMARY
The aim of the work presented in the monograph, was to investigate and describe the mechanisms of surface fatigue of heavy loaded, lubricated, PVD coated machine parts. The results of tribological investigation were analyzed on the basis of comprehensive assessment embracing the determination of: average chemical composition, chemical elements distribution in the coating cross section, surface morphology, nanohardness, Young modulus and adhesion. On the basis of performed investigation it was stated that, thin, hard PVD coatings, deposited on heavy loaded steel friction joints elements, influence the resistance to surface fatigue, in significant and diverse way. Aforementioned research made it possible to describe in qualitative manner, the process of surface destruction of steel elements with deposited PVD coatings. It was drawn, that (in opposition to the common approach shown in subject related publications) the problem of resistance to fatigue should not be considered only with regard to the coating alone, but also by taking into consideration the resistance to fatigue of steel substrate. The influence of following factors: kind of material, thickness of the coating, mechanical properties of the base material and the coating, and kind of lubricant, on the surface fatigue destruction was investigated and described. It was also stated, that in the case of pitting, the positive effect can only be achieved for the proper combination of aforementioned parameters. It was proved that, it is possible to determine (e.g. in case of WC/C coating) such a combination of parameters, which, even in case of using ecological vegetable oils, giving the resistance to fatigue wear, higher for steel friction joints with coatings, than in case of uncoated, friction joints lubricated with mineral oils containing packets of additives (mostly toxic).
The main scientific value of the performed research, is the determination and description, on the ground of comprehensive tribological and material investigation, of problems limiting the usage of PVD coatings for increasing the durability of steel tribological systems working under the risk of surface fatigue destruction. The identification of relation between material parameters and the friction joints load, with use of self developed, unique test methodology, let to unambiguous decision on contradictions, found in literature, connected with the influence of the coatings, having thickness within the machine part dimensional tolerance range, on the surface fatigue resistance. This fills in the gap in current state of art, as it is also the scientific base for development and application of PVD coatings for heavy loaded, lubricated friction joints, in aspect of durability improvement (resistance to scuffing and pitting), as well as, for elimination of, up to date, commonly used non ecological lubricants.
The significant scientific achievement is also the elaboration and verification, within the framework of present investigation, of the effective research instruments, making possible to perform short, inexpensive tests with very high repeatability of the results, which can be an experimental base for novel coatings elaboration. Aforementioned achievement is also helpful for industrial technological decisions in realization of projects connected with the selection of coatings and lubricants. The particular value of aforesaid instruments is the effortless dissemination, thanks to the fact that it is based on the standard device, which is commonly used in the international scale.
The practical effect of the research and analyses introduced in present monograph, is the indication of the possibility, to eliminate the main barrier in the application of steel friction joints with PVD antiwear coatings, for heavy loaded machine elements, which leads to improve the scuffing resistance without decreasing and even with increasing the resistance to pitting, with reference to uncoated steel friction joints. The practical effect of high importance is also the indication that the deposition of PVD coatings on such steel elements can eliminate the classical, mostly non ecological lubricants.
. 2. Zgłoszenia w sprawie wyróżnień najlepszych doktoratów, prac magisterskich oraz rekomendacji proszę kierować na adres sekretarza PTT.

Tribology Conferences in Poland
SŁOWO PREZESA prof. Marian Szczerek: Prezes PTT

Szanowni Tribolodzy,

Zbliża się koniec roku, wiele spraw „kalendarzowo” musi być finalizowanych, ale rozkręcane od początku października akademickim rytmem życie naukowe nie traci na intensywności. W przypadku tribologii znajduje to w tym roku szczególny wyraz – na przełomie listopada i grudnia odbędzie się XI Kongres Budowy i Eksploatacji Maszyn, organizowany co cztery lata, od 16 lat - już zatem niemalże tradycyjnie - przez Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, tym razem w swojej siedzibie w Radomiu. Dla tribologów to wydarzenie jest o tyle istotne, że w roku Kongresu nie jest organizowana coroczna Ogólnopolska Konferencja Tribologiczna (znana pod zwyczajową nazwą: „Jesienna Szkoła Tribologiczna”). Udział tribologów w XI Kongresie jest, jak zawsze, bardzo liczny: podczas gdy na inne obszary nauki przypada 1 do 2 sesji, w przypadku tribologii jest ich aż 6, przy czym 2 do 3. krotnie bogatszych w liczbę referatów. Dowodzi to niemalejącej aktywności naszego środowiska, a szczególnym powodem do satysfakcji jest rosnąca liczba młodych uczestników. Szczegółowe informacje dotyczące Kongresu zawarte są, na uaktualnianej co piątek, stronie internetowej pod adresem: http://www.xikongres.itee.radom.pl/.

XI Kongres Budowy i Eksploatacji Maszyn jest najważniejszym wydarzeniem naukowym naszego środowiska w tym roku. Za nami dobrze już „rozkręcone”, organizowane piąty rok z rzędu, Warsztaty Tribologiczne, a także bardzo udane środowiskowe seminarium oddziału śląskiego PTT. W czasie tego seminarium nasz Honorowy Prezes, Prof. Stanisław Pytko, oraz Sekretarz, Dr Jerzy Korycki, wręczyli Profesorowi Andrzejowi Posmykowi doroczną nagrodę Polskiego Towarzystwa Tribologicznego za najlepszą monografię w roku 2010 (raz jeszcze gratulujemy!).

Aktywnie na rzecz polskich tribologów pracują Koledzy z Wrocławia. Pod kierownictwem Prof. Wojciecha Wieleby energicznie rozpoczęli przygotowania do przyszłorocznej Konferencji Tribologicznej. Ustalone są już miejsce i termin obrad, uzgodniono terminarz przygotowań, wyemitowano pierwszy komunikat. Zwracam uwagę na wcześniejsze, niż zazwyczaj terminy zgłaszania i przysyłania referatów.

Na przełomie roku, w krótkim komunikacie, wykorzystując okazję do złożenia życzeń noworocznych, zwrócimy Państwu uwagę na najważniejsze, bieżące problemy środowiska tribologów. Do tego czasu życzę w imieniu Zarządu PTT wszystkiego najlepszego, owocnych obrad w czasie Kongresu oraz powodzenia, szczególnie w staraniach o awanse naukowe.

Marian Szczerek
20 listopada 2011 r.


Conference
Conference



Zebranie Zarządu PTT, Solina Jawor, 17.09.2008
Nagroda PTT i sprawy bieżące

Sprawy bieżące - ustalenia:

5. Wyróżnienie PTT za najlepsze doktoraty z obszaru tribologii – poinformowanie ośrodków naukowych o możliwości zgłaszania kandydatów do nagrody. Nagroda honorowa byłaby przyznawana zespołowi: doktorant – promotor.
6. PTT będzie rekomendować stażystów. Opiekę sprawuje Zarząd PTT - zgłoszenia proszę przesyłać na adres Sekretarza PTT.
Warsztaty: "TRIBOLOGIA DLA LOTNICTWA”;
On the top
Konferencje w Polsce:
PTT Oddział Śląski zaprasza na
„XXXII Środowiskowe Seminarium Tribologów"
nt. Współczesne problemy smarowania maszyn i urządzeń
Dnia od 13 11 2012r 1000, które odbędzie się w Centrum Targowo-Wystawienniczym Expo Silesia, 41-219 Sosnowiec ul. Braci Mieroszewskich 124.
  • Kontakt i zgłoszenia: dr inż. Henryk Bąkowski e-mail. Zaproszenia: doc - 35 328 B, - pdf 109 251 B. W ramach Seminarium zostaną wygłoszone referaty:
    1. Smary stałe w budowie maszyn – dr hab. Andrzej Posmyk prof. nzw. Polit. Śląskiej, Wydział Transportu Politechnika Śląska, Gliwice
    2. Oleje stosowane w maszynach i urządzeniach górniczych – dr inż. Jan Kania, Wydział Górnictwa i Geologii, Politechnika Śląska, Gliwice
    3. Wpływ zanieczyszczeń środków smarowych na zużycie węzłów tarcia – dr inż. Andrzej Wieczorek Wydział Górnictwa i Geologii, Politechnika Śląska, Gliwice
    4. Układy centralnego smarowania maszyn roboczych i pojazdów – inż. Paweł Herzyk Politechnika Śląska; Wydział Transportu, mgr inż. Roman Koniarek (Fa Hennlich Zabrze);
    5. Wymagania tribologiczne w procesie odkształcania plastycznego metali- mgr inż. Kazimierz Paplinski RAZIOL Zibulla & Sohn GmbH


    • „XXXII Ogólnopolska Konferencja Tribologiczna, Kudowa Zdrój 2012” W dniach od 18.09. do 21.09.2012 r. odbędzie się w Kudowie Zdrój, Hotel VERDE MONTANA Wellness & Spa., pod patronatem Polskiego Towarzystwa Tribologicznego oraz Sekcji Podstaw Eksploatacji Maszyn KBM PAN, zorganizowana przez: Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn Wydziału Mechanicznego Politechniki Wrocławskiej wspólne spotkanie naukowe: pt. Tribologia Bliżej Praktyki”. Bieżące informacje:
  • Joanna Czajka tel. (071) 320-22-50 ; fax (071) 322-76-45, e-mail. Oraz:
  • 1st Announcement - Komunikat 1 + Karta Zgłoszenia: doc - 300 032 B, - pdf 179 784 B.
    Harmonogram - pdf 212 598 B, Plan - pdf 531 620 B


    • International Automotive Conference „KONMOT 2012 : DESIGN AND EXPLOITATION OF AUTOMOBILES – SAFETY AND ENVIRONMENT PROTECTION” CRACOW 2012 odbędzie się w dniach 27-28 IX 2012 r Details on the Conference web site. The conference will be held in Cracow on 27 – 28 September 2012. Meetings will take place in the Faculty of Mechanical Engineering of Cracow University of Technology – Campus in Czyżyny (buildings 1a and 2), Jana Pawła II 37.

    Szanowni Państwo !

    Polskie Towarzystwo Tribologiczne zainicjowało zorganizowanie kolejnych, jednodniowych, bezpłatnych Warsztatów Tribologicznych. Warsztaty organizowane będą w wybranych ośrodkach naukowych, specjalizujących się w poszczególnych obszarach tribologii.
    WARSZTATY TRIBOLOGICZNE w roku 2012
    Data
    miejsce    		TematykaOrganizatorzyKontakt
    22.05.2012
    Katowice    		TRIBOLOGIA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCHPTT oraz Politechnika ŚląskaProf. Andrzej Posmyk
    27.06.2012
    Radom    		TRIBOTESTING: WARSZTATY POLSKO-MEKSYKAŃSKIEPTT oraz ITeE-PIB RadomDr Remigiusz Michalczewski
    24.10.2012
    Rrzeszów    		TRIBOLOGIA DLA LOTNICTWAPTT oraz Politechnika RzeszowskaProf. Jarosław Sęp
    22.11.2012
    Poznań    		TRIBOLOGIA PRZY ZŁOŻONYCH WYMUSZENIACHPTT oraz Pol. PoznańskaProf. dr hab. inż. Wiesław Zwierzycki

    W czasie warsztatów przewiduje się zaprezentowanie przez organizatorów referatów wprowadzających, dyskusje oraz prezentację zaplecza badawczego.

    Szczegółowe informacje dotyczące miejsca i terminu zamieszczane będą sukcesywnie na stronach internetowych Polskiego Towarzystwa Tribologicznego tribologia.eu i tribologia.org

    „Tribologia dla Lotnictwa i nie tylko”

    Warsztaty Tribologiczne
    Politechnika Rzeszowska, 24.10.2012
    Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa
    al. Powstańców Warszawy 8
    bud. L, I piętro, sala 125
    Program spotkania: pdf 209 703 B lub doc 70 144 B
    Karta zgłoszenia: pdf 31 309 B lub doc 15 921 B
    Organizatorzy:
    Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa Politechniki Rzeszowskiej
    PROGRAM
    ROZPOCZĘCIE - godz. 10.00
    Powitanie Uczestników przez Dziekana Wydziału Budowy Maszyn i Lotnictwa Politechniki Rzeszowskiej dr hab. inż. Jarosława Sępa, prof. PRz (10 min.)
      CZĘŚĆ I. Referaty
    1. Dariusz Bieliński - Politechnika Łódzka - „Guma w aplikacjach lotniczych – wyzwania i możliwości” (20 min.)
    2. Jacek Sowa - WSK „PZL-Rzeszów” S.A. - „Zagadnienia tribologiczne w układach mechanicznych silników lotniczych” (20 min.)
    3. Jarosław Kierat - BorgWarner Turbo Systems Poland Sp. z o.o. - „Zagadnienia tribologiczne w turbosprężarkach” (20 min.)

      PRZERWA 11.10 – 11.30
      CZĘŚĆ II. Referaty
    4. Piotr Laskowski - WSK „PZL-Rzeszów” S.A. - „Problemy tribologiczne w obróbce ubytkowej elementów konstrukcji lotniczych” (20 min.)
    5. Paweł Pawlus - Politechnika Rzeszowska, Waldemar Koszela - Politechnika Rzeszowska, Sławomir Ochwat - WSK „PZL-Rzeszów” S.A. - „Teksturowanie powierzchni tulei reduktora śmigła w celu poprawy właściwości tribologicznych węzła ciernego” (20 min.)

      CZĘŚĆ III. Dyskusja i podsumowanie - 12.10 – 12.30
      PRZERWA NA POSIŁEK 12.30 – 13.00
      CZĘŚĆ IV. Prezentacja laboratorium badań tribologicznych WBMiL - 13.00 – 13.30

    Poznań ul. Piotrowo 3, 60-965 Poznań, SALA 219 /2PIĘTRO/ 22.11.2012

    „TRIBOLOGIA PRZY ZŁOŻONYCH WYMUSZENIACH”

    Poznań ul. Piotrowo 3, 60-965 Poznań,
    SALA 219 /2PIĘTRO/
    22.11.2012
    Instytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych.
    Program: pdf: 59 593 B

    PROGRAM
    ROZPOCZĘCIE - godz. 1100
    11.00 – Rozpoczęcie warsztatów, powitanie uczestników – prof. dr hab. inż. Wiesław Zwierzycki

    REFERATY

  • 11.10 Michał Libera: Rozrzut powierzchniowej trwałości zmęczeniowej – przyczyny i konsekwencje;
  • 11.25 Leszek Foltynowicz: Badania wpływu obróbki cieplno-chemicznej na parametry docierania stali 42CrMo4;
  • 11.40 Karolina Ostrowska, Piotr Okoniewicz, Leszek Małdziński: Badanie odporności na zużycie warstwy azotowanej i węgloazotowanej stali 42CrMo4;

    11.55-12.15 – Przerwa
    REFERATY

  • 12.15 Łukasz Wojciechowski: Wpływ stanu energetycznego warstwy wierzchniej stali 42CrMo4 na jej penetrację związkami przeciwzatarciowymi;
  • 12.30 Arkadiusz Stachowiak: Aktualny stan modelowania zjawisk tribokorozyjnych;
  • 12.45 Przemysław Tyczewski: Badania stanowiskowe węzłów tarcia sprężarek chłodniczych;
  • 13.00 Kasper Górny: Metodyka badań tribologicznych materiałów łożyskowych w środowisku oleju zanieczyszczonego czynnikiem chłodniczym.

    13.15-13.45 – Przerwa

  • 13.45-15.00 – Zwiedzanie wybranych laboratoriów Wydziału Maszyn Roboczych i Transportu.
  • Kontakt: dr inż. Łukasz Wojciechowski, tel. 61 6652224, kom. 606650001, e-mail

    • Chronicle
    Kronika

    Wspomnienia o Profesorze Stefanie Ziemba,
    Wspomnienia o Profesorze Kazimierzu Ziemiańskim,
    Wspomnienia o Profesorze Włodzimierzu Waligórze,
    Wspomnienie o
    Prof Avtandil Vissanionovich Chichinadze,
    Wspomnienia o dr. Waldemarze Dmochowskim,
    Wspomnienia o Profesorze Bolesławie Wojciechowiczu,

    prof. Stanisław Pytko 50-lecie pracy naukowej prof. Stanisława Pytko,
    prof. Janusz Janecki 50-lecie pracy naukowej prof. Janusza Janeckiego,
    prof. Zbigniew Lawrowski 50-lecie prof. Zbigniewa Lawrowskiego : „TRIBOLOGIA SPRZYJA (WY)TRWAŁOSCI”,
    prof. Ryszard Marczak 50-lecie prof. Ryszarda Marczaka,
    dr hab. Andrzej Kulczycki prof. Pol. R., Wybrane problemy tribologiczne ...
    prof. zw. dr hab. inż. Czesław Kajdas prof. zw. dr hab. inż. Czesław Kajdas, PROBLEMY TRIBOLOGICZNE w tribochemii i tribologii
    prof. zw. dr hab. inż. Michał Hebda, prof. zw. Andrzej Wachal
    prof. zw. dr hab. inż. Michał Hebda prof. zw. dr hab. inż. Michał Hebda
    prof. zw. Andrzej Wachal prof. zw. Andrzej Wachal
    prof. Krzysztof Wierzcholski 70-lecie prof. Krzysztofa Wierzcholskiego

    Last modified:
    2012-10-24
    All rights reserved
    © Wszystkie prawa zastrzeżone

    Konferencje - Wszystkie w pliku